Mijn interesse gaat uit naar hoe kunst zich verhoudt tot het menselijk bestaan.
Wat is er zo onophoudelijk aantrekkelijk aan creëren?
Ik ben voortdurend bezig om een balans te vinden tussen eigen belang en het belang van anderen.
Wat maakt dat we ons geborgen, angstig, verveeld, euforisch van vreugde, genereus, diep bedroefd, of tevreden voelen?
Hoe gaat een mens hiermee om?
Welke middelen heeft een mens om hiermee om te gaan?
Welke gereedschappen heeft een mens hiervoor?
Wat komt daaruit voort?
Kunst is een van die voortbrengselen.
Kunst is voor mij een middel (Tool)om uitdrukking te geven aan wat er met mij gebeurt en wat er om mij heen gebeurt.
Vervolgens kan ik via het kunstwerk met mensen hierover van gedachten wisselen.
Ik onderscheid vanaf 2001, 14
motieven/thema’s die op enigerlei wijze zijn vormgegeven en op vorm onderzocht
in mijn werk.
0 emoties, erotiek, invloed op
mannelijk en vrouwelijk gedrag
1 Pandora’s box, privé ruimte
2 meeting point, consensus, (vorm: ovaal, cirkel)
3 verhouding mens & natuur
4 museum, tentoonstelling,
constructie van culturele identiteit,(trapezium als vlak)
5 woonhuis van gisteren, (vorm:
trapezium in lijn)
6 educatie, creatie, Under the Influence
7 ‘Collateral
Zone’, bewegingsruimte, locatie
8 fremdkörper
(vorm: vertikaal obstakel),Blindspot
9 etalage, perfomance,
de verzameling
10 kleur, licht, kunst,
schoonheid
11 vlag, symboliek, Comfort
Zone, politiek
12 religie, wij-zij denken,
gedragscontrole, kunst- en denkconstructies
13 getal, maatstaf, controle,
wetenschap
De motieven hebben werktitels
en worden van tijd tot tijd vervangen of aangevuld.
Tijdens de Malieveld periode (
2012-2014) heb ik vaak vanuit de motieven werk getest, schetsen gemaakt, nieuwe
werkvormen uitgeprobeerd.
De motieven gebruik ik nu niet
meer om een werk mee te beginnen maar vaak kan ik na een periode van werken wel
zien welke motieven een rol spelen.
Over het recente werk in het atelier
Onbevangenheid
is een van de belangrijkste gesteldheden in het atelier. Ik neem op dit moment
de schilderkunst zelf als uitgangspunt.
Waar
zit de kracht, waar voel ik verwondering en is er ruimte voor het spelen met mogelijkheden.
Wat
maakt een schilderij tot een goed schilderij? Dat soort vragen wil ik mij nu
stellen.
Voorafgaand
aan mijn huidige werkaanpak heb ik schilderijen met olieverf gemaakt waarin ik
me een aantal regels oplegde tijdens het maken.
Nadat
ik een serie werk had gemaakt die een afgeleide waren van schilders paletten,
besloot ik een schilderij volgens een bepaalde procedure te maken.
Ik
koos hiervoor klein formaat doeken (tussen de 18x24 en 50x65cm.
Ik
begon met de regel dat ik geen afstand mocht nemen van het canvas tot het
moment dat ik vond dat dat wel mocht.
Zo
zette ik de eerste verfstreken naast en over elkaar en lette enkel op licht,
donker effect via het kleurcontrast.
Eerder
had ik al in tekeningen een vorm van schaduw tekenen beoefend. Hierbij liet ik
me al tekenend leiden door de schaduw van mijn hand.
Dit
leverde labyrintische tekeningen op met landschappelijke associaties.
Door
vanuit een willekeurige plek te werken op het canvas hoefde ik geen rekening
met een bedachte compositie te houden.
Een soort puzzelen waarbij ieder nieuw passend
stukje je leidt naar het volgende.
Op het
moment dat ik dan afstand van het schilderij nam, vegen je ogen alle losse
kleurstreken in elkaar en ontstaat er als vanzelf een landschappelijk beeld met
ruimtes,
landschappelijke,
stedeljke vormen. Bij de kleurkeus liet ik me soms
leiden door schilderijen uit de geschiedenis zoals Jeroen Bosch en Italiaanse
renaissance schilderkunst.
Deze
serie schilderijen (2014/2015)heb ik binnen een installatie tijdens EDGED
getoond. Foto..
Vanuit
deze manier van schilderen wilde ik verder onderzoeken hoe ik schilderkunst kan
maken die er zo uitziet dat je een gevoel van mogelijkheden krijgt,
een
gevoel van nieuwe ruimtes, een gevoel van dit schilderij werkt als een energizer maar dan ook iedere keer als je ernaar kijkt.
Een blik in het atelier op dit moment..
Ik bevind mij in een atelier
vol kleur, in de vorm van verfvlekken op allerlei dragers.
ik ben bezig met het
opzettelijk en onopzettelijk maken van verfvlekken in verschillende kleuren.
Hierbij vraag ik me af en
stuur ik aan op welk moment ik het dichtst bij het vormgeven van het creëren
kom.
De gesteldheid tijdens het
maken is een onbelemmerde energie en kracht die zichtbaar te maken moet zijn.
Ik wil handelen vanuit een intuïtie waarvan ik vermoed dat de jarenlange ervaring als
kunstenaar me sturing geeft.
Daarnaast probeer me ik me te
verplaatsen in hetgeen mensen aantrekt in kleurrijke verschijnselen.
Door zelf met kleurvlekken,
kleurmenging, en organische vormen te werken wil ik voelen en ervaren waar dit
een aanvang neemt.
Hoe ziet dat eruit?
Doordat ik op een goed moment
besloten had om geen nieuwe (groot formaat) spieramen te gebruiken voor nieuw
werk maar zelfs oude niet goedgekeurde doeken ook niet af te spannen,
ontstond het idee voor het
huidige werk. Het gaat hier nu om het grotere formaat doek. Ik legde over een
oud doek een dun (kaasdoek)doek.
Hier schilderde ik met
acrylverf basale vormen als driehoeken en ronde vormen, lettend op
kleurovergangen en mooie kleurvlakken.
Deze manier van schilderen is
geheel anders dan het procedé op de kleine doeken, wat hieraan voorafging
De penseelstreek op een klein
doek kan monumentaler uitpakken dan een klein penseel op een groot doek kan bereiken.
De handeling met een penseel
op een klein doek is van een heel andere orde dan het werken aan een groot doek
(ook al gebruik je een breder penseel)
Spontaniteit is op een groter
doek moeilijker te bereiken.
Denkend aan Jackson Pollock maar ook aan Cy Twombly uit de vorige eeuw, wil ik aan het schilderij de
dynamiek maar ook de gelaagdheid van het proces kunnen zien.
Dit letterlijk tonen van lagen
is te zien in foto 20. Hier is het geplakte doek deels weer van het doek
afgepeld.
Oude lagen met zich meenemend,
ontstaat hier een beeld die ook weer landschappelijke associaties oproepen.
Het doek op het spieraam is al
beschilderd geweest vanaf 2003 en heeft vele lagen gekend. Een deel had ik al
afgekrabd.
De resten plakken, volstrekt
willekeurig, nu of aan het canvas of aan het eraan gekleefd beschilderd
katoendoek.
Dit bracht me op het idee om
lagen (geen verf maar drager-lagen) aan een canvas toe te voegen.
Foto 16 t/m 19 tonen een
proces van het toevoegen en weer verwijderen van lagen in verschillende stadia.
Na het verwijderen verschijnen
er afdrukken in allerlei vormen en kleuren.
De fasen die ik op dit moment onderscheid en de daarbij behorende
besluiten.
1. Het kiezen van een drager,
wel of niet al eerder bewerkt.
2. Het kiezen van een 2e
drager ( soorten kaasdoek, dun katoen, wel of niet eerder gebruikt).
Kleuren kiezen, verschillende
verhoudingen verf/water/binder verdunningen kiezen en aanmaken
Op de losse drager gieten of
strijken, het vloeien besturen.
kreukels in de stof regisseren
en laten drogen.
3. Besluiten om wel of niet de
gedroogde stof eraf te trekken. Op dit punt ontstaat er een 2 deling in de
werken.
Er kan een 3e en 4e
drager komen elk weer met sporen en afdrukken van de vorige drager.
Zo toont 2 doeken
(gepresenteerd in Athene) die met elkaar in 4 lagen + een canvas als drager,
een rol hebben gespeeld in de totstandkoming van dit werk.
4. Besluiten op welke wijze
het schilderij op het spieraam (de afdrukken)verder tot ‘goed schilderij’ kan
worden gemaakt.
Het ontrafelen van ‘wat maakt
een schilderij tot een goed schilderij’ zocht ik al eerder formeel uit.
Lijnen, vormen, kleuren,
materiaal.
Dit onderzoek was heel
geschikt voor bv Het Malieveld of voor ”snelle” ‘hit and
run’ tentoonstellingen (weliswaar zorgvuldig voorbereid in het atelier).
5. Op deze manier heb ik een
serie werk met dragers zonder spieraam en een serie met spieraam.
Elke laag is zich aan het
vertakken op een horizontale manier.
Het ‘ding’ verjongt zich. Ik
ben in een soort ‘leven brengt leven voort’
proces terechtgekomen.
Een schilderij is nu niet meer
chronologisch vanaf de eerste laag te ontcijferen.
Zoals met röntgenstralen een
oud meesterwerk wordt doorgelicht.
Elke nieuwe laag (drager) krijgt wel een eigen
nummer.
Zo is later na te gaan welke
doeken er in welke tijd zijn bewerkt en op welke drager ze sporen hebben
achtergelaten.
De ‘losse’ doeken en lappen
heb ik aan de wand maar ook in de ruimte aan kabels gehangen.
De ruimte kreeg zo nieuwe
(verschuifbare) wanden. Met 2 licht
doorlatende kanten.
Soms hangen ze over een
geraamte van latten heen waardoor ze weer een sculpturaal karakter krijgen.
Zo ontstaan nieuwe
invalshoeken met betrekking tot het kijken naar een schilderij.
6. Het werk fotografeer ik met
nog een ander doel dan documenteren. Vooral de details kan ik mogelijk later
gebruiken.
Zie ook foto’s werkproces in het atelier
Ellen
Rodenberg Juni 2017
The dynamics of Ellen Rodenberg (2010)
In her artwork Ellen Rodenberg
gives both a differential as well as an apt dynamic picture of her progress.
Initially the artist was self-taught and
subsequently she continued at the Koninklijke Academie in Den Haag to obtain her Degree in Fine Art over
a two-year period.
Besides paintings she also makes
three-dimensional installations and videos; which have been frequently used in
music performances in the The Hague underground scene
where her videos have been shown as a part of the overall programme.
This broad range of activities appears to have
consistently contributed to a painterly development, which has lead to an interesting new body of work. In the paintings
the previous formal characteristics continue to prevail; they have been divided
in four squares. In the four forms a different approach is used, but throughout
this approach in all four the same subject or motif flows.
This subject is recognizable at times, at times
only partially and in a few works it disappears from sight altogether enabling
the painting to become a complete abstract geometric canvas although through the transparent
layers of paint it is still possible to detect a suggestion of the original
subject matter. In some instances the subject matter deals with landscapes in
which the spatial referential remains. For instance: in a recent canvas the landscape
is divided in four sections unto which a circular design is painted, which in itself has again been
divided in four different sections and through this defracted
process the displayed figure acts as a repository. If one wonders what exactly is going on here the
fist thing that becomes apparent that the internally
divided and at times faded landscapes are an important and informative element
in her work; as memories partially faded and tinted.
On the other hand these elements have been
sufficiently incorporated that the painting can be seen as an autonomous
abstract work. The cross, which divides the canvas, forms an important part in
the whole picture; the four approaches, separations appear as an integral part
of the canvas and structure and thereby further
support each other’s context. The more flat painted canvasses strongly suggest
the flag motif and its suggestive countenance makes it an important theme in
the artists work.
Ellen Rodenberg has also discovered a third dimension to her
work; the need to investigate her concerns with other means at her disposal
such as making installations out of Styrofoam and in which she employs toys, photo’s and small dolls to make these spaces dynamic.
Photographs made of these installations can act again as a source of
inspiration for new paintings.
In 2004 the artist began a web log
‘MULTI-MPRESSIELOG’ where she noted personal observations and experiences and
in doing so positioned herself in a different manner
in the art world.
.
In the new studio in de DCR a number of things
took place in the development and progress of her work. In the paintings a
concentration unto two subject matters takes place. Firstly a number of used
motifs in the work are erased and in doing so these abstract elements used in
the process strengthen themselves The abstract
elements flowing out of the motifs are used in rhythmic patterns and again in
these paintings the aforementioned characteristics emerge: the canvasses are colourful, contain depth are dynamic
and contain a confrontation of different picturorial elements. Conflicting ideas
move and collide in the pictorial space.
Following a residency
in her Cemeti Art Centre in Djokyakarta in Indonesia organised by
HEDEN in 2008 Ellen Rodenberg began to use a new
discipline: besides photography and making studies she began to make videos to
record her observations and noticed how important national identity is in
Indonesia. This identity is confirmed in public spaces through symbols as well
as the public’s behaviour. This gave Rodenberg
the idea to return to her theme of flags. She began to make
fictitious flags containing four equal colour fields. In the first instance
the flags were sown together using textiles and displayed in
various public
venues. She further decided to use them as projection screens and was surprised
by the result as the projected video’s appeared in a filtered
coloured
light. They resembled fragments of memory as they surface in our minds. Back in
The Netherlands she further experimented with this subject matter and edits
found
synchronised
sound. This leads to numerous collaborations and public performances with sound
artists.
Photographs taken from the video projections
emerge subsequently as a source of inspiration for work to follow. Paintings
with text and in a flag pattern suggest memory; filtered, coloured and fragmented.
Simultaneously the paintings are completely abstract and the flag motif adds to
its autonomous identity. The way in which they are worked out refers to Modernism and even further to
formalistic work. This explorative way of working is extended in the current
series: the separating cross moves across the surface and in doing so it causes
the divided surfaces to become asymmetrical.
You could surmise and say that Ellen Rodenberg
would like to be called a painter whose idea’s are
formulated and executed in multiple and dynamic ways. She develops her ideas and themes in a
constant state of flux and motion and through experimenting with all sorts of different
media and techniques. The confrontation of her work with work done by others
and her own by form a continuous challenge in her work practise. The paintings which emerge out of this process
balance on the edge of figuration and abstraction which equally occurred at the
time of the transitional stage of Modernism: the tension found in the opposites
and the energetic research by the artist are visible in the strength of the paintings by Ellen Rodenberg.
Adaptation Ineke Van
der Wal
Taken from the original text by Kees Koomen of October 2010.
Het
werk van Ellen Rodenberg is gebaseerd op de herinnering. Speelde deze
aanvankelijk een hoofdrol bij de tot standkoming van
het schilderij, later verschuift het accent meer naar de vraagstelling, het hoe
en waarom van het schilderen zelf.
Uit talrijke tekeningen en gouaches komen vanaf het jaar 2001 min of meer
terloops diverse motieven bovendrijven. Rodenberg rubriceert deze van de
herinnering afgeleide beelden onder de nummers 0 tot en met 13. Zij hanteert nu
een lijst van 14 motieven. Elk motief heeft zijn eigen icoon. Deze tekens
worden niet op zichzelf staand weergegeven, maar door elkaar heen. Het ene
motief kan het andere beïnvloeden en transformeren tot nieuwe vormen en
kleuren. Tesamen zijn het op elkaar reagerende
vormmodellen die toegepast kunnen worden in nieuwe schilderijen of zelfs
letterlijk tastbaar worden in een driedimensionale opstelling als een onderzoek
naar nieuwe elementen die weer in de schilderijen gebruikt kunnen worden.
Tekst: Will Lutz,
Landing Soon#7 2008
Artist in residence in Yogyakarta, Indonesia
2008 http://www.cemetiarthouse.com/index.php?page=residensi&cat=1&id=9&lang=en
Ellen Rodenberg, born in Amsterdam in 1955, studied education at Koninklijke
Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag.
Ellen Rodenberg is a painter
who focuses her attention on concepts of construction and deconstruction of
symbols and meanings. Toys are one source of inspiration and icons that are
used to paint ideas about human culture. Throughout this residency, this
artist, with an interest in history, religiosity and education, has wrestled
with ‘kitschy’ plastic toys while pondering questions about the culture of
imitating that she often encountered in Yogya.
Imitating, at a certain level is actually one of the oldest human traits and
part of creativity it self. However, how far this can
be carried into the creative processes of an individual is a question that must
eventually be asked. Ellen Rodenberg’s installation
is a search for an answer at the same time as it is an collection of
impressions of human behavior in Yogyakarta, her home
country, the Netherlands, and in every part of the world.
Text in catalogue: Landing Soon #7
Following a Trail, Creating Texture
I don’t think Ellen Rodenberg is just
playing with the dozens of objects she
collected during her residency in Jogja,
after I observed the way how she arranges
the various plastic toys, such as toy soldiers,
tanks, cars, motorcycles, trees, flags, etc.,
on her worktable. Her methods recall the
joys of a child in selecting whatever she
likes and placing them into positions. This,
collecting various objects that caught her
fancy, was the first thing Ellen did upon
arriving in Jogja.
It was interesting when Ellen, an artist
born in Amsterdam in 1955, shared her
worktable with her children. It is probable
that we, adults, would be annoyed with
sharing the space, because the objects
Ellen collected were similar to her children’s
toys. However, Ellen partitioned the table,
drawing a clear boundary between her
children’s playing area and her own art
space. This proves she was not just playing,
as she was busy arranging and rearranging,
repositioning the various objects, while
trying to identify them and understand
their symbols and meanings. Ellen is
currently conducting historical research on
these objects that she will present as
footnotes.
There is a deep conviction to follow the
history of these objects. For instance,
the swastika is a Nazi symbol associated
with the terrifying and oppressive Hitler
regime. However, this is not the symbol’s
meaning for which Ellen is searching;
rather, she is focusing on the other meanings
and relevancies that developed and are
used in other contexts. The swastika is also
a devotional symbol for the Hindus. These
contrasting and contradictory meanings
Following a Trail, Creating Texture
become the base for Ellen’s research. She
focuses her attention on the diverse
perspectives of a symbol. In essence, she
wants to prove that any one symbol does
not belong to any specific group, language,
or discourse, but rather a symbol can have
different meanings, uses and rites in
different contexts.
Ellen’s background in painting explains
how she views these objects in two and
three dimensions. At this point, I see
Ellen’s unique artistic language. I think her
experience in conducting this unusual
exploration provides a valuable opportunity
to witness the process behind a final
product. The stability of painting
conventions that represent two dimensions
on a canvas seem to be shattered by Ellen’s
exploration process. For her, process
represents the basic foundation of the
final product. She demonstrates how a
miniature landscape of flags must be seen
from two visual aspects, i.e., flat and
three-dimensional.
Ellen’s artworks are explorations of
thought and intuition, a balance
between mind and soul. Sometimes, she
intuitively seizes objects she finds
without needing any previous intense
contemplation. The final result of this
process is an installation in the Cemeti Art
House exhibition space. This is Ellen’s
painting. Not a two-dimensional painting,
but one with volume that fills the space.
Various compositions of objects are spread
out; some in miniature form, others that
have been magnified. Dragon Ball, as a
hero from a Japanese comic series, is
present in life-size form, in the four corners
of the simulation arena. The Dragon Ball
character and a number of other objects
were chosen because they are cartoon
figures and are associated with strength
or can be perceived as metaphors of
authority.
This Landing Soon #7 project has
enticed Ellen to become familiar with,
understand, or, to be more specific, play,
with the similarities and differences of
cultural symbols. Three months is too short
to understand the cultural milieu of
Yogyakarta, as the heart of the Mataram
kingdom, which has a long history in the
crossroads of Javanese traditions, diverse
religions and the formation of a modern
society. Of course, one of the unique
features is how the colonial Dutch presence
in the past remains in buildings, language
and various cultural practices. Ellen is
aware of this past from the Netherlands, a
European country that has complex
history. Differences, similarities and
various relationships in the past form a
kind of collective memory that can be
recalled, forgotten, or become a symbol
ready to be deconstructed. These symbols
may at one time have been sacred signs of
reverence and nobility, but now have
assumed totally opposite meanings.
Symbols are the most articulate signs of
a perspective or ideology. The use of
symbols in society represents a kind of
undivided bond. The presence of these
symbols is a way of identifying and marking
an existence. The need for the presence of
these symbols is as old as humanity, homo
symbolicum. During the period of her
residency in Jogja,
Ellen became aware
that following the trails of symbols was
one way to get to know a new place, space
and culture – both universal symbols, such
as the popular Dragon Ball, who everyone
knows, regardless of territorial boundaries
and national ideologies, as well as symbols
used actively in local contexts in Yogyakarta.
This can be seen in the documentary
photos and videos Ellen recorded of various
monuments, landscapes, plants, animals,
and people that she felt were potentially
both similar and different. This recording
process took place not only in Yogyakarta,
but also when she visited and made
presentations in Solo and Semarang.
Symbols, in the context of Ellen’s search,
are like a spider’s web. The symbols
exist in a structure and are experienced
culturally. One symbol is like a footnote
for a supra-structure. I think Ellen stops
here. She guides us to the face of this
symbolic structure. Perhaps “symbolic
texture” is more accurate. As texture, it
becomes a composition. We can see this in
a number of two-dimensional painting
fields, where colors
and lines form specific
symbolic contours.
What is Ellen searching for through
this long process that involves
interpretation and duplication of various
signs? I think Ellen is one who ponders.
Beneath her methods in learning about a
new place and culture, there is another
underlying process, as if she wants to
redefine herself as a “new symbol” in
various forms of language play
that are
constantly in the process of evolving.
Tekst from the catalogue: Landing Soon #7 Ellen Rodenberg
Tekst, A.Sudjud Dartanto,
Yogyakarta 2008
Uitgave, Cemeti Art House, Yogyakarta